2.6.2007 | 20:35
25 įra afmęli kvennaathvarfsins
Tķminn hann er fugl sem flżgur hratt. Aš hugsa sér aš 25 įr séu lišin frį stofnun Samtaka um kvennaathvarf. Žaš var haldiš upp į žaš ķ dag meš ljómandi góšri samkomu ķ Išnó žar sem blandaš var saman stuttum ręšum og söng.
Ég rifjaši upp ķ mķnu įvarpi aš žaš voru ekki sķst umręšur į kvennarįšstefnu Sameinušu žjóšanna ķ Kaupmannahöfn įriš 1980 sem vöktu athygli okkar hér į landi į umfangi kynbundins ofbeldis. Ég sé ķ stefnuskrį Kvennaframbošsins ķ Reykjavķk sem einmitt bauš fram voriš 1982 aš žį hafši veriš gerš könnun sem benti til žess aš ofbeldi gegn konum vęri verulegt vandamįl. Žvķ hófst umręša um naušsyn žess aš koma upp athvarfi fyrir konur žar sem žeim yrši veitt skjól og rįšgjöf.
Sķšan eru lišin 25 įr en ofbeldiš hefur ekki minnkaš nema sķšur sé. Gistinóttum kvenna og barna fjölgar ķ athvarfinu og ķ mįli framkvęmdastżru athvarfsins ķ fréttum RŚV ķ kvöld kom fram aš ofbeldiš vęri aš verša grófara.
Į žessum 25 įrum höfum viš öšlast mikla žekkingu į ešli og umfangi kynbundins ofbeldis. Žegar kvennaathvarfiš var stofnaš var t.d. ekkert fariš aš tala um kynferšislega misnotkun į börnum. Sś umręša kom upp sķšar. Jį, žekkingin hefur aukist og ašgeršir hafa veriš samžykktar til aš draga śr ofbeldinu en aš mörgu leyti hefur žróunin gengiš ķ žveröfuga įtt. Klįmvęšing, vęndi og mansal er stundaš sem aldrei fyrr. Alžjóšlegir samningar hafa veriš geršir til aš draga śr kynbundnu ofbeldi, žaš hefur veriš skilgreint ķ lögum og ašgeršaįętlanir samdar, t.d. hér į landi en samt benda rannsóknir til žess aš ofbeldiš sé aš aukast. Fyrir nokkrum įrum tókst aš koma žvķ inn ķ alžjóšalög aš kynbundiš ofbeldi eins og naušganir į įtakasvęšum teldust til strķšsglępa en žar meš var hęgt aš įkęra karla fyrir skipulagšar naušganir sem išulega hafa įtt sér staš ķ styrjöldum. Ekkert bendir žó til aš žaš dragi śr naušgunum į įtaksvęšum sbr. įstandiš ķ Sómalķu.
Kynbundiš ofbeldi į sér mun dżpri rętur en svo aš hęgt sé aš rķfa žęr upp į nokkrum įrum meš lögum og ašgeršaįętlunum. Žaš žarf miklu meira til.
Ķ fyrra hlustaši ég į feministann Judith Butler sem benti į hvernig kynferšislegri nišurlęgingu vęri beitt ķ sķfellt meira męli til aš nišurlęgja "óvininn". Vķsaši hśn m.a. til žeirrar mešferšar sem fangar ķ Abu Graib fangelsinu ķ Bagdad höfšu mįtt sęta og mikiš var fjallaš um ķ fjölmišlum į sķnum tķma. Žar komu konur žvķ mišur lķka aš mįlum viš aš nišurlęgja fanga kynferšislega. Kynbundiš ofbeldi er žvķ farš aš beinast aš körlum lķka, sem nżtt "strķšsvopn". Judith Butler kallaši eftir bandalögum feminista og annarra til aš vinna saman gegn vaxandi mannfyrirltningu og valdnķšslu.
Žekking į kynbundnu ofbeldi og afleišingum žess hefur margar hlišar og augljóst aš fangaveršir hafa lęrt mikiš af klįmmyndunum sem tröllrķša fjölmišlum. Žęr ganga aš mjög miklu leyti śt į aš hlutgera og nišurlęgja konur, konur žjóna, karlar "njóta".
Žaš hefur aldrei veriš brżnna en nś aš sameinast gegn kynbundnu ofbeldi ķ öllum žess myndum, žar meš tališ klįm, vęndi og mansal. Allt hangir žetta saman. Skilningsleysi og kvenfyrirlitning eru svo gegnumgangandi aš samfélag okkar lętur ofbeldi gegn konum lķšast, sbr. dóm eftir dóm sem sżna aš ofbeldi gegn konum žykir mun léttvęgari glępur en t.d. žjófnašur eša eiturlyfjasmygl.
Hvaš segir žaš um samfélag okkar ef bęjarstjóri eins stęrsta sveitafélags utan Reykjavķkur kemst upp meš aš heimsękja alręmdan sślustaš, hvaša "žjónustu" sem hann kaupir žar. Hvar eru kröfurnar um aš hann segi af sér fyrir aš heimsękja staš sem grunašur er um aš vera meš konur ķ žjónustu sinni sem seldar hafa veirš mansali? Mansal er hluti af žvķ ofbeldi sem konur eru beittar viša um heim. Mįl hans veršur prófsteinn į vilja samfélagsins til aš vinna gegn kynbundnu ofbeldi.
Bęta viš athugasemd [Innskrįning]
Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.