Eitt sinn skal hver deyja

Mér brá í brún í morgun þegar ég las á forsíðu Fréttablaðsins að Einar Oddur Kristjánsson væri allur. Ég sat eitt kjörtímabil á þingi með honum og kynntist honum vel enda vorum við saman í efnahags- og viðskiptanefnd. Hann var ákaflega litríkur og skemmtilegur maður og það var bæði gaman að spjalla við hann og deila við hann.

Einar Oddur vakti mikla alhygli þegar þjóðarsáttarsamningarnir stóðu yfir og var hann kallaður bjargvætturinn frá Flateyri. Eftir á kom í ljós að þessir samningar mörkuðu tímamót og þeir gerðu Einar Odd að formanni Vinnuveitendasambandsins en sem slíkur var hann mjög áberandi í þjóðmálaumræðunni.

Einar var nýkominn á þing þegar snjóflóðin féllu á Flateyri í október 1995 og þau reyndu svo sannarlega á heimamanninn. Eitt sinn fór félagsmálanefnd Alþingis um Vestfirði m.a. til Flateyrar til að skoða hvernig uppbygging gengi eftir snjóflóðin. Þá tók Einar á móti okkur, leiddi okkur um staðinn og bauð okkur loks heim á Sólbakka þar sem við hittum Sigrúnu konu hans. Hann var höfðingi heim að sækja. Einar Oddur hafði mikla innsýn í atvinnurekstur hér á landi ekki síst sjávarútveg sem hann þekkti vel af eigin raun. Um leið og hann stóð vörð um hagsmuni atvinnulífsins, var hann líka maður sátta og sanngirni.

Mér er mjög minnisstætt þegar fyrstu lögin voru samþykkt sem veittu samkynhneigðum aukin réttindi. Það var töluvert reynt til að fá lögin einróma samþykkt en Einar Oddur þráaðist við. Hann sagði: "Æ, ég er svo gamall og gamaldags. Ég bara get ekki samþykkt þetta." Þetta var ekki í eina skiptið sem hann stóð fast á sinni skoðun og í þessu réttlætismáli þótti honum einum of langt gegnið.

Nú hefur hann kvatt mjög snögglega og Alþingi hefur svo sannarlega misst einn sinn litríkasta fulltrúa. Blessuð sé minning hans.  

Blessuð sólin elskar allt, allt með kossi vekur.....

Hér koma dagbókarbrot síðustu daga.

Fimmtudagur:  Sat við skriftir fram eftir degi en þá bar sólskinið mig ofurliði. Ég varð að fara út og notaði tækifærið til að rölta upp í SPRON. Þangað átti ég smá erindi. Þegar ég gekk í gegnum Hljómskálagarðinn varð mér hugsað hve garðar Reykjavíkur eru fagrir þessa dagana. Ég þurfti að fara niður í bæ fyrir nokkrum dögum og gekk þá yfir Miklatúnið eða Klambratún eins og það hét í eina tíð og það var ótrúlega fallegt. Runnar í blóma og ilmandi blóm. Þennan fimmtudag þar sem ég gekk meðfram Tjörninni sá ég önd með fimm unga greinilega í uppeldishlutverkinu. Það fyllti mig fögnuði því afar fáir ungar komast upp þessi árin vegna ásóknar mávanna illræmdu. Mér datt í hug hvers vegna ekki að fæða þá niður við höfn til að minna þá á að þeir eru sjávarfuglar. Einhvers staðar verða þeir að fá að éta, annars éta þeir alla ungana. Hvað um það, það sem ég gekk meðfram Tjörninni blasti fyrst við mér styttan af Thorvaldsen og svo hann Jónas minn Hallgrímsson. Rétt hjá honum stóð erlendur ferðamaður sem spurði mig: Who is that? Ég svaraði: Iceland's most wonderful poet! Svo hugsað ég, bíddu við, stendur hann undir þessu? Jú, hann gerir það svo sannarlega. Hugsið ykkur þetta úr Hulduljóðum:

Smávinir fagrir, foldarskart,

fífill í haga, rauð og blá,

brekkusóley! við mættum margt,

 muna hvort öðru að segja frá.

og síðar:

Faðir og vinur alls sem er!

annastu þennan græna reit

blessaðu faðir!, blómin hér

blessaðu þau í hverri sveit.

og enn síðar:

Smávinir fagrir foldarskart,

finn ég yður öll í haganum enn;

veitt hefir Fróni mikið og margt

miskunnar faðir, en blindir menn

meta það aldrei eins og ber,

unna því lítt sem fagurt er;´

telja sér lítinn yndisarð,

að annast blómgaðan jurtagarð

Það er eins og Jónas hafi séð fyrir baráttuna fyrir verndun íslenskrar náttúru. Það voru líka til menn á hans tíma sem ekki kunnu að meta fegurð landsins.

Föstudagur: Sat við skriftir fram yfir hádegi en þá lagði ég land undir fót með þeim virðulega félagsskap FFA eða Félagi fyrrverandi alþingismanna. Það félag fer í eina ferð á sumri hverju og þær eru yfirleitt mjög skemmtilegar. Ég hef gaman að því að hitta gamla alþingismenn og ekki síst ekkjufrúrnar en þetta félag er opið mökum fyrrverandi alþingismanna. Eins og gefur að skilja eru konur enn í meirihluta maka. Að þessu sinni var halið í Landbúnaðarháskólann í Hveragerði, áður Garðyrkjuskóla ríkisins þar sem við vorum frædd um söguna, drauga sem fylgt hafa skólanum og hitabeltisplöntur sem þar eru ræktaðar í gróðurhúsum. Síðan var haldið til Þingvalla þar sem forsætisráðherra Geir Haarde og Inga Jóna hans ágæta kona buðu selskapnum upp á veitingar í gamla burstabænum. Það var gaman að sjá bústaðinn sem hefur verið breytt þannig að ráðherrann ræður nú yfir stærstum hluta hússins. Ég kom þangað síðast á lýðveldishátíðinni 1994. Við rifjuðum upp það stórkostlega augnablik þegar Salóme Þorkelsdóttir sem þá var forseti þingsins ætlaði að setja fund Alþingis en hikaði við því einmitt á því augnabliki flaug hópur gæsa yfir í oddaflugi. Það var leiksýning út af fyrir sig enda var spurt hvort þetta hefði verið skipulagt. Það skipuleggur enginn íslenska náttúru.

Við nutum góðra veitinga í boði Geirs og við þetta tækifæri voru þeir Birgir Finnsson, Sigurður Bjarnason og Vilhjálmur Hjálmarsson heiðraðir. Kona Sigurðar, sú merka myndlistarkona Ólöf Pálsdóttir tók við viðurkenningunni fyrir hans hönd. Vilhjálmur sem er á tíræðisaldri er eldhress og fór á kostum í þakkarræðu sinni. Hann rifjaði upp pólitíkina marga áratugi aftur í tímann. Ótrúlegur maður eins og lesa má um í bókum hans.

Laugardagur: Sat við skriftir fram eftir degi en ákvað þá að drífa mig í bæinn til að líta á mannlífið og hlusta á djass. Ég rölti niður Laugaveginn þar sem hundruð manna nutu lífsins og veðurblíðunnar. Á Jómfrúnni léku Egill Hreinsson og félagar ljúfan djass og þar hitti ég gamlar kunningjakonur: Ingunni Ásdísardóttur og Ingibjörgu Hafstað. Við sátum í góðu yfirlæti, ræddum um sögu og ættir Hafsteina og Thoroddsena sem og málefni innflytjenda sem eru enn með ólíkindum hér á landi. Hér er til dæmis til Utangarðsþjóðskrá, þar sem þeir eru vistaðir sem ekki njóta nauðsynlegra réttinda. Það er fólkið sem býr á gistiheimilum, í gámum eða hvar sem það nú er og sumir atvinnurekendur eru að níðast á, Íslendingum til ævarndi skammar.

Sem sagt viðburðarík, fögur og góð helgi.    

Hvað varð um fiskeldið?

Eins og ég hef áður upplýst er ég alin upp í Vestmannaeyjum og þar ólst ég upp við að fylgjast með fréttum af fiskiríi og stöðu útgerðarinnar. Meðan ég var í stjórnmálum skipti staða sjávarútvegsins mestu máli fyrir efnahag þessa lands. Það mikilvægi hefur minnkað mikið en framleiðsla okkar á fiski og sjávarafurðum skiptir þó enn miklu máli. Við eigum mikla möguleika í matvælaframleiðslu í heimi vaxandi mengunar ef við ekki eyðileggjum fyrir okkur með endalausri stóriðju og mengunariðnaði. Allt bendir til þess að sjávarafurðir séu matur sem ætti að sjást mun ofar á borðum. 

Það hefur verið fróðlegt að fylgjast með umræðunni um niðurskurð á þorskveiðum á komandi fiskveiðiári. Þetta er mikið áfall sem kemur á mismunandi hátt við fiskveiðiþorpin, enda bera menn  sig mis vel. Bróðir minn sagði mér að hann hefði hitt stórútgerðarmann úr Vestmannaeyjum sem hafði litlar áhyggjur af fyrirhuguðum niðurskurði. Hann sagði að menn þar á bæ myndu bara snúa sér að öðrum veiðum. Spurningin er hverjir eiga kost á því og hverjir ekki og ef ekki af hverju? 

Ég hlustaði á Þorstein Má Baldvinsson forstjóra Samherja á Akureyri lýsa áhyggjum af því að eftir niðurskurðinn myndu Norðmenn ná forystu í veiðum og sölu á þorski. Þeir hefðu mjög sterka stöðu bæði í þorskveiðum og þorskeldi. Spurningin er: af hverju hafa Íslendingar ekki náð forystu í þorskeldi og öðru fiskeldi? Hafa íslenskir útgerðarmenn ekki enn áttað sig á því að fiskeldi verður sífellt mikilvægara? Hafa þeir ekki trú á því? Af hverju eru þeir ekki á kafi í fiskeldi? Eldi á laxi og bleikju gengur mjög vel eftir því sem ég best veit, svo vel að framleiðendur anna vart eftirspurn. Hvað eru menn að hugsa þegar fiskeldið er annars vegar?  

Það þýðir ekkert að kvarta og kveina. Þeir sem ráða fiskveiðum á Íslandi og eiga kvótann bera líka þá ábyrgð að leita allra leiða til að þróa greinina áfram. Fiskeldi er svar við minnkandi fiskistofnum með öllum þeim kostum og göllum sem því fylgja. Það þarf að sinna rannsóknum, gera tilraunir og taka áhættu. Þar kemur að réttar leiðir finnast hér eins og annars staðar. Vaknið nú og farið að leita nýra leiða og hafið konur með í ráðum. Ef svo heldur fram sem horfir verða eingöngu karlar eftir í sjávarþorpunum. Konur þurfa og vilja fjölbreyttari vinnu. Meira en hundrað ára reynsla kennir okkur að það eru konurnar sem flytja í burtu. Þær vilja eiga margra kosta völ. Landsbyggðin svokallaða þarf meiri fjölbreytni í atvinnulífinu og hún verður ekki til nema með aukinni menntun, rannsóknum og því að fólk hafi augun opin fyrir nýjum möguleikum. Þar með talið er fiskeldið. Reynslan var slæm í byrjun en það er liðin tíð. Hvaða svar er betra til að draga úr sveiflum í fiskveiðum en aukið fiskeldi?

Sumar og sjónvarpsgláp

Eitthvert kvöldið datt mér í hug að skella mér í bíó en eins og svo oft áður var ekkert í bíóhúsunum sem mig langaði til að sjá. Ekki í fyrsta sinn. Endalausar hasarmyndir, hryllingur og manndráp. Þá er ekki um annað að ræða en að snúa sér að sjónvarpinu heima. Þar tók ekki betra við á íslensku stöðvunum. Endalausar glæpamyndir og ofbeldi. Ofbeldisuppeldið bregst ekki fremur en fyrri daginn. Ég hef gaman af góðum "leynilögreglumyndum" en þær eru sjaldséðar og verða því miður æ blóðugri.

Þegar svona háttar til koma norrænu stöðvarnar mér yfirleitt til bjargar. Norrænu stöðvarnar nota tækifærið í rigningunni þessar vikurnar og endursýna vinsælar seríur. Danska sjónvarpið kláraði nýlega að sýna vinsælustu og bestu sjónvarpsþætti allra tíma að mati Dana, Matador, sem var verið að endursýna í það minnsta í tíunda sinn. Nú eru það Nikolaj og Júlía sem eru sýnd á sunnudögum. Góð lýsing á lífi nútíma fjölskyldna Þá er einnig verið að  endursýna myndir um gamlan kunningja á laugardagskvöldum. Það er sá dásamlegi Inspector Morse en þær myndir nutu mikilla vinsælda á sínum tíma. Morse stenst sannarlega tímans tönn. Í danska sjónvarpinu hef ég líka verið að horfa á nýja gerð einnar frægustu ástarsögu allra tíma, Jane Eyre eftir Charlotte Bronté. Mjög vel gerð mynd í fjórum þáttum frá BBC.

Í sænska sjónvarpinu er það svo Foyle's War, afar vinsælir þættir sem hafa verið til sýningar um árabil á Norðurlöndum. Af einhverjum ástæðum sýnir Stöð 2 einn og einn þátt svona endrum og sinnum. Þetta er lögreglumynd af góða gamla breska skólanum og gerist í síðari heimsstyrjöldinni. Sennilega ekki nógu mikill hasar fyrir strákana á Stöð 2.

Svo eru það myndirnar um Rómaveldi, Ris og fall Rómaveldis sem er verið að sýna bæði í norska og sænska sjónvarpinu. Þetta eru leiknar heimildamyndir frá BBC með fantafínum leikurum. Sá fyrsti var um alþýðuforingjann Tiberíus Graccus, sá annar um Júlíus Sesar og sá þriðji sem er í kvöld fjallar um Neró keisara sem sat og spilaði á hörpu meðan Róm brann. Sannkölluð karlasaga en valdabaráttan segir sína sögu um menningararf okkar. Stríð og aftur stríð. Meira um Rómaveldi í næsta pistli. 

Ekki veður til að blogga

Nei, það er sko ekki veður til að blogga. Enda sést það á blogginu mínu. Afköstin eru núll. Dagar sólar og sunds. Ég hef um annað að hugsa. Sannleikurinn er reyndar sá að ég sit í blóðspreng við að klára greinar sem ég er að skrifa og verð að skila af mér með haustinu. Ég reyni eins og ég get að sitja við en þegar sólin skín dag eftir dag er erfitt að sitja við skriftir. Ég var þó ansi dugleg í dag og er með nokkuð góða samvisku.

Dagurinn byrjaði á sundi en reyndar hafði ég þá varið dágóðum tíma í blaðalestur.  Í  Vesturbæjarlauginni var stór hópur heldri borgara í vatnsleikfimi og lýsti af þeim hreystin og gleðin. Í hópnum sá ég tvær gamlar rauðsokkur. Meðan ég svamlaði fram og aftur hljómuðu köll kennarans, einn, tveir, einn. tveir, vinstri snú og undir hljómaði ljúf harmonikkutónlist. Sólin braust gegnum skýin og innan skamms sást ekki skýhnoðri á himni. Þetta var sælustund en ég hugsað: hvernig ætli það verði þegar ég verð orðin gömul og fer að stunda vatnsleikfimi í Vesturbæjarlauginni. Ætli ég kalli ekki til kennarans: Áttu ekki eitthvað með Rolling Stones? Það þýðir ekkert að bjóða minni kynslóð upp á harmonikkutónlist.

Ofbeldi gegn börnum

"Hún er að verða erfið sumarsólin í Reykjavík", sagði fullorðin kunningjakona mín sem ég hitti í bænum í dag. Hún var auðvitað að grínast en hitt er svo annað mál að góða veðrið hefur dregið mjög úr bloggvirkni minni. Reynslan hefur kennt mér að njóta verður hvers sólardags því rigningardagarnir láta yfirleitt ekki á sér standa.

Í dag var svo birt skýrsla sem kveikti bloggþörfina. Barnaverndarstofa birti könnun sem gerð var á ofbeldi gegn börnum 11-14 ára hér á landi. Þetta er hluti af alþjóðlegri rannsókn en ég verð að segja að mér finnst úrtakið ansi lítið og þarf að skoða betur hversu marktæk könnunin er. Alls tóku 116 nemendur þátt, 61 strákur og 55 stelpur.  

Ég gluggaði í skýrsluna og þar er margt athyglisvert að sjá hvað sem segja má um úrtakið. Langflest börn búa við gott atlæti sem betur fer en hvert barn sem sætir ofbeldi eða er vanrækt er einu barni of mikið. Mikill meirihluti segir vel um sig hugsað, þau fá að borða, eru í hreinum fötum og sæta ekki ofbeldi af neinu tagi. Það er sem sagt ekki bara verið að kanna ofbeldi heldur líka vanrækslu. Meginniðurstaðan er sú að fimmta hvert barn hafi orðið fyrir ofbeldi og það er auðvitað allt of mikið. Tíunda hvert barn segist hafa orðið fyrir kynferðislegri misnotkun sagði í frétt Moggans.

 Það sem mér finnst hvað athyglisverðast er að gerendurnir eru fyrst og fremst önnur börn og ungmenni, sennilega oftast systkini sem beita ofbeldi, líka kynferðisofbeldi. Sjónir hafa mjög beinst að foreldrum einkum feðrum en þarna held ég að könnunin hafi afhjúpað tabú eða hóp gerenda  sem þarf að skoða miklu betur. Foreldrar/fullorðnir eru líka gerendur en í miklu færri tilvikum. Það er bæði andlegt og líkamlegt ofbeldi sem börnin verða fyrir. Þau eru líka lítilsvirt og finnst önnur börn (systkini) vera þeim til minnkunar með hegðun sinni.

Það er mikill og reyndar furðulegur galli á þessari könnun að hún er ekki kyngreind. Það eru hvorki gefnar upp upplýsingar um kyn geranda né þolenda. Eru það fremur feður og bræður sem beita ofbeldi, eru mæður og systur gerendur og hvort eru þolendur fremur stelpur en strákar? Eða er ekki marktækur munur þarna á milli? Þetta finnst mér að verði að koma fram eigi að vera hægt að nýta þessa könnun til aðgerða. Við verðum að vita að hvaða hópum við eigum að beina sjónum bæði til að efla forvarnir og til að hjálpa þolendum.     

Heimilisiðnaðarsafnið á Blönduósi

Meira um ferðina að Haukagili og heim aftur. Á leiðinni heim komum við Bríetarkonur við á heimilisiðnaðarsafninu á Blönduósi en þangað hef ég aldrei komið áður. Þar tók á móti okkur Elín á Torfalæk sem hér áður tilheyrði Torfalækjarhreppi þótt langt væri liðið á dag og hún ætti von á gestum í mat. Elín veitir safninu forstöðu og stendur sannarlega í ströngu við að halda því gangandi. Þar er skemmst frá að segja að safnið er svo sannarlega þess virði að heimsækja það. Eftir á að hyggja er þetta fremur hannyrðasafn en heimilisiðnaðarsafn því þarna er megináherslan á það sem unnið var með nál og þræði, prjónum eða í vefstólum. 

Ég er einmitt að lesa Ungfrúna góðu og húsið eftir Halldór Laxness en þar er lýsing á afburða kunnáttu ungfrú Rannveigar í hannyrðum og nefndar til sögunnar allar þær útsaumsgerðir sem hannyrðakonur fyrri ára réðu yfir allt frá kontór- og aftursting til heðibú og harðangurs. Skemmtilega dönsk nöfn á ferð. Þá var sú góða ungfrú feiknagóð í fatasaumi þess tíma með pífum, blúndum og öðru fíniríi sem við leggjum lítið upp úr nú til dags. Á safninu gefur að líta margs konar útsaum (hvítsaum) í dúkum, sængurfatnaði og undirfötum, einkum "bloomers" (hálfsíðar nærbuxur) og kotum (blúndum prýddir toppar).

Ég er sjálf af þeirri kynslóð sem fékk töluverða handavinnukennslu, bæði hjá mömmu og svo í skólanum. Ég hafði nefnilega mjög gaman af handavinnu þótt ýmislegt það sem við stelpurnar vorum látnar gera væri svo forneskjulegt að engu tali tók. Þar má nefna prjónaða þvottapoka og útsaumaða handvinnupoka. Einhvers staðar á ég þessar gersemar í fórum mínum. Þetta var áður en jafnréttisstefnan hélt innreið sínar og stelpur fóru að læra smíðar og strákar að prjóna.

Næst lá leiðin í þjóðbúningadeildina sem er afar falleg með ýmsum gerðum kvenbúninga sem sýna þá miklu kunnáttu og listfengi sem þurfti við gerð þeirra. 

Upphaf safnsins var gjöf Halldóru Bjarnadóttur heimilisiðnaðarráðunauts og ritstjóra Hlínar og því er stofa helguð henni þar sem getur að líta ýmis konar krosssaum, góbelínteppi og fleira slíkt. Halldóra varð allra kerlinga elst eða 108 ára. Ég man eftir fréttum af því þegar hún var 106 ára, þá fékk hún bréf frá Umferðarskólanum sem bauð henni á námskeið með börnunum. "Kerfið" taldi nefnilega bara upp að 100 og samkvæmt því var Halldóra sex ára.

Í öðru herbergi er að finna safn veggteppa. Í kringum Alþingishátíðina 1930 voru gefnar út teikningar af veggteppum, t.d. svokallað riddarateppi sem víða er til en gaman væri að vita hvaðan hin mynstrin sem ég hef víða séð eru komin. Þetta vita sérfræðingar í textíl- og hannyrðasögu eflaust. Ég veit að svona teppi voru til að mynda saumuð í húsmæðraskólanum á Hallormsstað í tíð Sigrúnar Blöndal skólastýru.

Ég mæli með heimsókn í heimilisiðnaðarsafnið á Blönduósi til að skoða listfengi kvenna og þá kvennamenningu sem þróaðist í kringum hannyrðir og heimilisprýði. Það er menning sem hefur látið mjög undan síga en hver veit hvort konur og karlar taka aftur til við að eyða tómstundum sínum í róandi og skapandi hannyrðir. Þær eru bráðskemmtilegar og afslappandi og mun betri tómstundaiðja en að glápa á innihaldslaust og hundleiðinlegt sjónvarpsefni. Um að gera að hlusta á rás1 á RÚV á meðan. Trúið mér, þótt ég sé reyndar orðin mjög löt við að sinna svo fornum kvenlegum dygðum. Kannski ég taki aftur upp nál og þráð.  

  

Frá Vörðufelli til Vatnsdals á slóðir Bríetar

Undanfarna tvo daga gerði ég víðreist. Á miðvikudag lá leiðin austur í Biskupstungur og þótt aðeins hefði kólnað í lofti var fegurðin ólýsanleg. Fjallasýn til allra átta, nema hvað Hekla faldi topp sinn í skýjahulu. Það var þó ýmislegt sem pirraði mig á leiðinni. Línumengun Landsvirkjunar er vægast sagt óþolandi en hún blasir víða við á heiðum sem láglendi. Þá er nú umhverfi Hellisheiðarvirkjunar til lítils sóma fyrir Reykjavíkurborg. Feiknaleg rör liggja þvers og kruss um landið. Af hverju er ekki hægt að grafa þau í jörð? Mér er alveg sama hvað það kostar eða hvort þar eru einhver tæknileg vandamál á ferð. Sjónmengunin er mjög truflandi og til mikillar óprýði. Við verðum að hætta að umgangast landið með þessum hætti. Þá styttist í að Ingólfsfjalli verði mokað í burtu en sárið í fjallinu stækkar og stækkar. Hvernig stendur á því að einstaklingur getur farið svona með náttúru Íslands? Ég bara skil ekki að þetta skuli líðast.

En þegar rafmagnslínurnar miklu voru horfnar blasti fegurð sveitanna á Suðurlandi við. Það var staðarlegt að líta heim til Skálholts og víða blöstu við "bleikir akrar og slegin tún". Áfangastaðurinn var við rætur Vörðufells og þar var farangrinum komið í hús. Við stöllurnar gengum niður að Stóru-Laxá sem var hvorki stór, vatnsmikil né veiðileg enda allar ár afar vatnslitlar. Í vetur var allt á floti á þessu svæði þannig að það er nú ekki að marka þessa sólardaga. Við snæddum grillað lambafíle með bökuðum sætum kartöflum og lífrænt ræktuðu salati frá bændum í Laugarási meðan kvöldsólin skein á kyngimagnað Heklufjall og varpaði sumarbirtu yfir sveitirnar.

Um hádegi á fimmtudag þegar ég var komin í bæinn fór ég strax af stað aftur og nú norður í land á vit heimaslóða Bríetar Bjarnhéðinsdóttur. Enn var veður ægifagurt. Fjöll og sveitir Borgarfjarðar blöstu við í allri sinni dýrð, kjarrið grænt og safaríkt og í fjarska sáust Ok og Langjökull. Ekki tók síðra við norðan Holtavörðuheiðar. Landið var fagurt og frítt og víðsýni til allra átta þótt þar væri mun kaldara. Bílstjórinn ók á löglegum hraða og því lentum við ekki í klóm hinnar samviskusömu Blönduóslögreglu en það gerðu  Kvenréttindafélagskonur í öðrum bíl. Það borgar sig ekki að aka of hratt í nágrenni Blönduóss. Glælpurinn þýddi 22.000 kr. sekt.  

Við ókum sem leið lá fram hjá náttúruundrum Víðidalsins og beygðum loks inn í Vatnsdalinn en þar innarlega í dalnum fæddist Bríet Bjarnhéðinsdóttir fyrir 151 ári síðan eða nánara tiltekið að Haukagili þar sem foreldrar hennar voru vinnuhjú.

Í túnjaðri Haukagils hefur nú verið afhjúpaður minnisvarði um Bríeti og þar með er bærinn kominn á sögukortið. Þarna voru mættir sveitastjórnarmenn og nokkrir aðrir góðir gestir ásamt bóndanum að Haukagili og heimasætunum tveimur. Eftir stutta athöfn var drukkið kaffi að sveitasið og forvitnast um menn og málefni í sveitinni. Þar sögðu menn að ekki hefði komið deigur dropi úr lofti í tvo mánuði enda mátti sjá að sveitavegir voru rykugir, allar ár og lækir voru afar vatnslítil og laxveiði þar af leiðandi ekki hafin í rómuðum laxveiðiám Húnvetninga. Spurt var hver ætti nú að flytja okkur fréttir af laxveiðum þar nyrðra eftir að Grímur Gíslason fréttaritari RÚV hvarf til feðra sinna eftir áratuga þjónustu við landsmenn.

Eftir athöfnina að Haukagili var fjölkvennt á Blönduós til að heimsækja heimilisiðnaðarsafnið sem þar er en sú heimsókn er efni í annan pistil. Leiðin heim var svo hápúnktur ferðarinnar því veðrið var svo dásamlegt að því verður ekki með orðum lýst. Bílstjórinn komst svo að orði að hjartað fylltist stolti og ást á landinu við að horfa á alla þessa fegurð. Já, bara að við færum betur með þetta land sem við fengum í arf og eigum að skila af okkur óskemmdu.   

Dómari missir starf sitt vegna vændiskaupa

Dagens Nyheter segir frá því í dag að dómari við undirrétt í Malmö hafi endanlega tapað máli sem hann höfðaði til að fá starf sitt til baka. Hann var handtekinn og skráður fyrir um það bil ári er lögreglan í Malmö réðist inn í vændishús þar í borg. Þar voru staddir um 60 karlmenn sem allir voru settir á skrá yfir vændiskaupendur. Kaup á vændi eru sem kunnugt er refsiverð í Svíaríki og sektum beitt ef menn eru staðnir að verki. Nú hefur dómstóll staðfest að hegðun dómarans hafi valdið honum slíkum álitshnekki og dregið svo úr trausti á honum að ekki sé réttlætanlegt að hann fái starf sitt til baka. Þetta er tímamótadómur.

Lögin um bann við kaupum á vændi eru að virka og eflaust verður þessi dómur mörgum karlinum viðvörun. Vonandi styttist í að við fáum sams konar lög hér á landi. Þau eru besta leiðin til að draga úr eftirspurn eftir kaupum á líkömum kvenna og barna. Þau voru sett vændiskaupendum og melludólgum til höfuðs. Svo er hin hliðin á málinu, það þarf að hjálpa þeim konum og börnum sem neyðast til að stunda vændi þannig að þau geti hafið nýtt líf, laus við eiturlyf og þvingarnir þess þrælalífs sem vændi er.   

Hvað varð um sumarið?

Þegar ég gekk sem leið lá úr Hlíðunum vestur í Háskóla í morgun var alveg ljóst að sumarið var farið í frí í bili. Norðan gjóla, mun kaldari en undanfarna daga olli því að ég hneppti að mér frakkann. Sumarið bíður þó í leyni. Í garði sem ég gekk fram hjá læddist kattaróféti um með grimmdarsvip og ætlaði sér greinilega að krækja í söngfugl. sem hoppaði á grein fyrir ofan hann. Runnar blómstra og ilma og unga fólkið hamast við að hreinsa borgina. Ekki veitir af.

Þegar ég gekk yfir göngubrúna og meðfram Hringbrautinni varð mér hugsað hvað Vatnsmýrin er óendanlega merkilegt fyrirbæri hér inni í miðri borg. Þar voru kríur í æfingaflugi, endur syntu á tjörnum og svartþrestir héldu fjölmennan félagsfund á grasbala. Það mætti þó vera snyrtilegra á þessari gönguleið því í síkjum og tjörnum er víða drasl á floti. Eins gott að hreinsunarflokkarnir fari að koma sér í Vatnsmýrina. Við verðum að hugsa vel um þessa gersemi í borgarlandinu og gæta þess að ganga ekki of nærri lífríkinu þar.

Já, sumarið tók sér frí í dag einmitt þegar ég er á leið út í sveit. Það verður smá kvennafundur á Suðurlandi, nánar tiltekið í Grímsnesinu, aðeins opinn boðsgestum. Á morgun held ég svo norður í land til að vera viðstödd afhjúpun minnisvarða um Bríeti Bjarnhéðinsdóttur að Haukagili í Vatnsdal. Þangað eru allir velkomnir.

Í fyrra voru 150 ár liðin frá fæðingu Bríetar sem haldið var upp á með margvíslegum hætti. Meðal annars ákvað ríkisstjórnin að reisa minnisvarða um Bríeti sem vonandi verður afhjúpaður í haust á 151 árs afmæli hennar. Kvenréttindafélagið ákvað svo að reisa minnisvarða á fæðingarstað Bríetar í tilefni af 100 ára afmæli félagsins í ár og það er hann sem mun verða öllum sýnilegur frá og með morgundeginum.

Vonandi batnar veðrið fljótt svo að við þurfum ekki að norpa í norðangarra í Vatnsdalnum. Ekki voru fagrar lýsingar á ástandinu á Holtavörðuheiðinni í fréttunum áðan. En ég segi bara: „Íslands konur hefjist handa“. Ekki hefði Bríet látið kalda norðanvinda stöðva sig.